Straatwater Filtratie voor Infiltratie
Samenvatting project
In steden verandert, in het licht van klimaatadaptatie, het regenwaterbeheer van afvoeren naar opvangen en hergebruiken voor plantengroei als Nature-based Solution om daarmee gezondheid, biodiversiteit en verkoeling in de stad te versterken. De toenemende vraag naar groen-stedelijke ruimte creëert een toegenomen watervraag waardoor steeds meer naar van straten afstromend regenwater gekeken wordt voor plantirrigatie en infiltratie naar grondwater in cascaderende systemen. Individuele onderdelen die dit mogelijk maken (kolken, leidingen, retentie en detentie (infiltratie) voorzieningen) zijn commercieel verkrijgbaar, maar vervuilingen in het (straat-)water passeren veelal relatief ongehinderd naar de bodem en het grondwater. Dat past niet binnen de zorgplicht die geldt voor gemeenten vanuit de Kaderrichtlijn Water en de Grondwaterrichtlijn.
Doel van het project
In dit project verkennen we de kwaliteit van afstromend regenwater obv nationale en internationale literatuur en werken we toe naar een kader waar de waterkwaliteit voor infiltratie aan moet voldoen. Deze informatie en het kader vormen de randvoorwaarden voor een te innoveren praktische en geïntegreerde nature based oplossing waarmee de vervuiling die van de straten meekomt wordt afgevangen en zo mogelijk afgebroken alvorens het water te hergebruiken voor plantengroei of grondwater aanvulling. De oplossing is inpasbaar in dicht stedelijk gebied, goed te onderhouden en zo veel mogelijk circulair in materialengebruik.
Motivatie
Straatwater Filtratie voor Infiltratie draagt binnen C3 bij aan Systeemaanpak en sluiten stedelijke waterkringloop en genereert meerwaarde van groen en blauw voor Greening the city en Natuurinclusieve, waterrobuuste en klimaatbestendige verstedelijking.
Locatie
Uitgevoerde acties
1. a. Literatuurbepaling van bestaande en mogelijk toekomstige verontreinigingen in straatwater en identificatie van mogelijke CEC (Chemicals of Emerging Concern) daarin aansluitend bij recente update Stowa rapport Database afstromend regenwater, Mariss Program – Universiteit Luik, Regenwater Kwaliteit Straatwater - Universiteit Brussel en internationale literatuur.
1. b. Bepaling van de eisen waar het filter aan moet voldoen om te passen binnen bestaande en aanstaande wet en regelgeving, scheppen van een functioneel en beleidsmatig kader voor het straatwaterfiltratie initiatief, niet alleen voor dit project, maar ook voor het grotere geheel.
2. a. Inventarisatie van bestaande producten/methoden om vervuilingen te filteren, zijnde onder andere zand/gravel filtratie, bioremediation, binding aan organisch materiaal, steenwolvezels, biochar, schimmelculturen en PAK-verwerkende geotextielen, in samenwerking met verschillende producenten, waarbij gekeken wordt naar effectiviteit van verwijdering, doorstroomsnelheden, benodigde volumes en retentietijden en regenereerbaarheid.
2. b. Inventarisatie van bestaande ontwerpen in steden om water vast te houden, behandelen en infiltreren, zoals wadi’s, infiltratiestroken, groene beken en andere, om richting te geven aan hoe het toekomstig filter in de praktijk effectief toegepast kan worden.
3. Ontwerp van 2 filters met de desbetreffende filtermedia waarbij de verwachte verontreiniging (stap 1) met te verwachten stroomsnelheden (stap 2) verwijderd kan worden. Hierbij worden media-volumes, stroompaden, by-passes, maakbaarheid en onderhoud (wisseling media) meegenomen.
4. Laboratoriumtesten met voorgestelde filtermedia en kunstmatig verontreinigd water voor filter efficiëntie-bepaling.
5. Uitwerken van het filterprincipe en -materialen in een praktisch maakbare testopstelling die in de praktijk in een bestaande straat-watervangend blauw-groene infrastructuur ingepast wordt voor veldmetingen.
6. Monitoren resultaten waterkwaliteit, verontreiniging filter, en beheerbaarheid van het systeem in de praktijk. Indien nodig verlengen we het project met een jaar, om een tweede meetjaar van het Living lab mogelijk te maken.
7. Publicatie en disseminatie.
Verwachtte resultaten
2024:
Rapportage literatuurstudie straatwater-kwaliteit, bestaande en nieuwe materialen, bestaande en nieuwe ontwerpen en kader wet- en regelgeving en beoogde daarin passende waterkwaliteitseisen van het systeem.
2024;
Rapportage laboratoriumtesten
2025;
Living Lab Amsterdam
2026;
Eindpublicatie resultaten
Innovativiteit
Op veel plekken wordt regenwater dat van straten komt niet behandeld voordat het in de ondergrond infiltreert. In dit TKI project nemen we het voortouw om met vooraanstaande kennispartners en productinnovatoren te komen tot een systeem dat praktisch toepasbaar is, met significante filtratiecapaciteit en dat voldoet aan de wet en regelgeving nu en in de toekomst.
Valorisatie
Waterrichtlijnen worden steeds strenger en in dicht bebouwd Nederland is het niet eenvoudig grondwater tegen vervuling te beschermen. Door water van straten als bron van water te zien, waarmee grondwater aangevuld kan worden, wordt invulling gegeven ana het groeiend tekort aan zoetwaterbronnen. Het te ontwikkelen systeem heeft waarde voor de bouw en groene industrie in Nederland, maar ook daarbuiten: waarschaarste en de steeds strenger wordende regelgeving omtrent waterkwaliteit zijn immers een wereldwijd probleem.
Hoe gaan de participanten van het project om met intellectueel eigendom dat voorkomt uit deze projecten?
Iedere partner an-sich blijft eigenaar van het IP van de ingebrachte basismaterialen voor het te ontwikkelen filtersysteem. Het IP over de samenstelling van het filter blijft eigendom van WENR en KWR (50/50). De consortiumpartners mogen het ontwikkelde filter op de markt aanbieden danwel toepassen, uiteraard zonder daarbij patenten of IP van andere betrokken partijen te schenden.
Op welke wijze wordt de informatie over dit project op eenvoudige wijze voor het algemene publiek kenbaar gemaakt (beschrijving van het onderzoek, deelnemers en de planning en voortgang)?
Hiervoor wordt een beknopt communicatieteam opgericht in het project. Er wordt een communicatieplan en een communicatiekalender uitgezet.
a. Vanaf het begin krijgt het project een eigen website www.straatwater.nl waar het projectidee, de partners, en de resultaten van de verschillende analyses bijgehouden wordt (WENR).
b. Van het project wordt een standaard presentatie gemaakt die door de partners gebruikt kan worden, en als samengevatte rapportage kan dienen voor geïnteresseerden. Deze presentatie zal steeds worden aangevuld navenant er nieuwe resultaten/ontwerpen ter beschikking komen.
c. Iedere projectfase wordt afgerond met een eigen rapportage van de bevindingen en bronnen (dor betrokken partners).
d. De resultaten van de laboratoriumtesten worden ook gerapporteerd in een presentatie die in de media of bij conferenties (ntb) gebruikt kan worden (KWR)
e. Na de afronding van het totaal van fasen 1 t/m 5 worden de resultaten met de media gedeeld, en getoond welk Living Lab gemaakt gerealiseerd is (Afdeling communicatie Gemeente). Beoogd wordt om met een persbericht in de zomer aandacht te krijgen in de lokale/landelijke media.
(Bijvoorbeeld: Mannoury – open bouwen en slim dak - architectenweb.nl
Projectvoorwaarden
Dit project is een 50-50% samenwerking (crossover) tussen TKI Deltatechnologie en TKI Water & Maritime.
Het consortium zal een samenwerkingsovereenkomst sluiten die aan de eisen van de regeling tegemoet komt.
Projecteigenaar en projectleider(s)
Partners
- Dutchblue World B.V.
- Field Factors B.V. g
- Gemeente Amsterdam,
- Gemeente Apeldoorn
- KWR Water B.V.
- Mycelco
- Permavoid B.V.
- ROCKWOOL B.V
- Stichting Hanzehogeschool Groningen
- Stichting Wageningen Research Wageningen Environmental Research
- Stichting Waternet
- TKI Deltatechnologie
- Vitens N.V.
- Waterschap Brabantse Delta
Resultaten
Straatwater Filtratie voor Infiltratie-2023-4
In 2023 zijn er geen inhoudelijke werkzaamheden aan het project verricht, omdat het consortium lange tijd geen overeenstemming kon bereiken over de inhoud van de complexe SOK. Dit heeft een jaar vertraging op het project opgeleverd.
Eind december 2023 is het consortium Agreement uiteindelijk door alle partners getekend.