Teelt van mosselen vindt al jaren plaats in de Zuidwestelijke Delta en Waddenzee. Een deel van die mosselteelt vindt met drijvende constructies (hangcultuur) plaats op specifieke locaties in de Deltawateren (Oosterschelde, Grevelingen en Veerse Meer). Zeewierbedrijven zijn op zoek naar ruimte om het kweekareaal uit te breiden. Eerdere recente studies hebben uitgewezen dat er met name mogelijkheden liggen in het medegebruik met mosselhangcultuur.
Locaties voor mosselhangcultuur worden niet volledig vol gehangen met mosselen vanwege gelimiteerde beschikbaarheid van voedsel. In de ruimte die ‘over’ is, kan met gebruikmaking van vaak de dezelfde infrastructuur, zeewierteelt plaatsvinden. De vraag is in hoeverre zeewier- en mosselteelt elkaar positief en/of negatief beïnvloeden en op welke wijze.
In dit project wordt daarom op 3 locaties in Noordzee, Oosterschelde en Veerse Meer getest hoe het gezamenlijk kweken van zeewier en mosselen uitpakt en in hoeverre deze uitkomsten per locatie (watersysteem) verschillen. In dit driejarige project worden in het eerste jaar de productielocaties gekarakteriseerd in termen als voedselaanbod, stroming en waterkwaliteit. Met sensoren en meetcampagnes wordt de ruimtelijke (in 3 dimensies) en temporele variabiliteit op de kweeklocaties in kaart gebracht. In de volgende jaren wordt vervolgens met manipulatieve experimenten de interactie tussen mossel en zeewier onderzocht.
Met de resultaten van dit project kunnen daarnaast lessen geleerd worden voor toekomstige Aquacultuur functiecombinaties rond windmolenparken op de Noordzee.

Inzicht en kennis verkrijgen over: 1.hoe de combinatie zeewierkweek en mosselhangcultuur op eenzelfde productielocatie elkaar wederzijds beïnvloeden?2.hoe die combinatie in de setting van een farm geoptimaliseerd kunnen worden en wat dat doet met de omgeving ?3.hoe de antwoorden op bovenstaande twee vragen afhankelijk zijn van de plaatselijke lokale omstandigheden (stroming nutriënten voedsel (mogelijke beperkende factoren als nutrienten en micoalgen)?Dit onderzoek draagt bij aan MMIP E3 in die zin dat de resultaten van dit project inzicht geven in hoe lokale ecologische omstandigheden in getijdewateren de potenties voor het menselijk gebruik als mossel- en zeewier bepalen (productie draagkracht). Daarnaast draagt dit onderzoek bij aan MMIP B6 Zeewier omdat met de resultaten duidelijker wordt wat de potenties van zeewier in combinaties met mosselen zijn. Maar ook worden mogelijke inrichtingsconcepten en consequenties voor gebruikersfuncties verkend voor MMP E1 bij mogelijk toekomstige toepassing van combinatie teelten in windmolenparken.

Maatschappelijke uitdaging uit KIA LWV: De aanleiding voor dit project betreft het vraagstuk rond de omgang met de Noordzee oceanen en binnenwateren. Hoe kunnen we tot een balans komen tussen ecologische draagkracht en gebruik nu de activiteiten in deze wateren steeds meer toenemen?Voedsel uit de zee kan een belangrijke bijdrage leveren aan de toenemende vraag naar eiwitten en andere nutritionele stoffen. Meer en meer wordt duidelijk dat gecontroleerde productie van seafood lager in de voedselketen de meest duurzame vorm is. Dat zijn m.a.w. de kweek van zeewier en schelpdieren. Omdat de ruimte in getijdenwateren en Noordzee beperkt is ligt de toekomst in de medegebruik van de ruimte. Theoretische concepten geven aan dat er zowel positieve feedback loops (hogere producties van combinatie zeewier en mosselen) optreden als negatieve. Het is echter nog onduidelijk hoe en in welke mate (positief of negatief) schelpdieren en zeewier elkaar beïnvloeden. En of de combinatie van de twee dus perspectief biedt en in hoeverre een en ander afhankelijk is van de lokale productieomstandigheden bijvoorbeeld de verversingsnelheid. Daarnaast is de vraag wat de consequenties van de combinatie van de 2 teelten zijn voor de ruimtelijke inrichting en gebruikersfunctie ook i.r.t. toekomstige toepassing in windmolen parken.

'- continue sampling relevante parameters (omgevingsfactoren) op 3 productielocaties om inzicht te krijgen in temporele variatie (jaar 1 -3)- 3 meetcampagnes per jaar per productielocatie om ruimtelijke variatie van omgevingsfactoren op productielocatie in beeld te krijgen (jaar 1-3)- Bepalen productiviteit in mei/juni van mosselen en zeewier (output variabele) (jaar 1 -3)- Interventie onderzoek op meerdere productielocaties naar interactie mosselen en zeewier op grotere schaal (jaar 2 en 3)- Analyse en Interpretatie data interventieonderzoek leidend tot kennis van meest relevante feedback loops mosselen en zeewier (jaar 2 en 3)- Aanbevelingen voor set-up combinatie mosselen en zeewier op productielocatie (jaar 3)- Veralgemenisering uitkomsten set-up naar andere gebieden (waaronder windmolenparken) (jaar 3)

1Tussenrapport karakterisering 3 productielocaties en consequenties voor productiviteitEinde jaar 1 (2021)2Opzet voor interventieonderzoekEinde jaar 1 (2021)3Rapportage interventieonderzoekEind jaar 3 (2023)4Rapportage consequenties combinatie zeewier en mosselenEind jaar 3 (2023)5Factsheet + expert meeting: Doorvertaling combinatie zeewier en mosselen near shore en Noordzee en consequenties ruimtelijke inrichting en effecten op waterkwaliteit (draagkracht en nutriënten in verschillende configuraties) Eind jaar 3 (2023)

Wereldwijd zijn er slechts enkele voorbeelden waarin de combinatie van zeewier met schelpdierteelt is onderzocht en getest. Er is dus nauwelijks praktijkkennis welke onderlinge beïnvloedingsmechanismen (feedback loops) optreden in concrete situaties optreden. In dit project wordt voor het eerst op een systematische wijze onderzocht in hoeverre en op welke wijze mosselhangcultuur kweek en zeewierkweek op dezelfde locatie elkaar beïnvloeden in positieve of negatieve wijze en hoe die beïnvloeding afhankelijk is van de lokale productieomstandigheden in de Zuidwestelijke Delta.

Tussenrapport karakterisering 3 productielocaties en consequenties voor productiviteit
Opzet voor interventieonderzoek
Rapportage interventieonderzoek
Rapportage Analyse en consequentie combinatie zeewier en mosselen voor productie en ecologie
Factsheet + expert meeting: Doorvertaling combinatie zeewier en mosselen near shore en Noordzee en consequenties ruimtelijke inrichting en effecten op waterkwaliteit (draagkracht en nutriënten in verschillende configuraties)

1) IP van werkzaamheden uitgevoerd door een kennisinstelling moet naar de kennisinstelling. Dit is ongeacht of dit IP door de TKI middelen, of door de cash-bijdrage van derden is gegenereerd.
2) IP kan in het kader van de regeling alleen van niet-kennisinstellingen zijn als het door deze partijen volledig, d.w.z. zonder kennis van de kennisinstellingen, in het kader van in kind bijdragen is gegenereerd. Consequentie is dat in projecten waar geen in-kind bijdrage van niet-kennisinstellingen is opgenomen, IP nooit bij bedrijven kan liggen.

Via verschillende websites ( HZ website (www.hz.nl), Living Lab Schouwen Duiveland (https://livinglabschouwen-duiveland.nl/ ) wordt informatie en nieuws over dit project gegeven.
Daarnaast zullen in de magazines HZ-Discovery en Aquacultuur (van het Nederlands Genootschap voor Aquacultuur) artikelen over het project verschijnen.

Verschillende partijen (Wageningen Marine Research en Zeewaar B.V.) hebben aangegeven toe te willen treden als agenda lid. Dit juicht het consortium toe.
Als andere partijen een substantiële bijdrage kunnen leveren aan de (wetenschappelijke) kennisopbouw van dit project, op hun productielocatie, dan staat het consortium zeker open voor.